Codependentie, als zorgen voor een ander ten koste van jezelf gaat.

Codependentie: als zorgen voor een ander ten koste gaat van jezelf 

“Als hij maar gelukkig is, dan gaat het met mij ook wel weer.” 
Klinkt bekend? 

Codependentie -of in gewoon Nederlands: ongezonde afhankelijkheid- is een hardnekkig patroon waarbij je eigenwaarde, stemming en keuzes volledig (of grotendeels) afhankelijk zijn van hoe het met de ander gaat. Je leeft in de emotionele schaduw van iemand anders. En je noemt het liefde, loyaliteit of zorgzaamheid. Maar wat het in werkelijkheid vaak is? Zelfopoffering. Controle. Angst. En een bak onvervulde behoeftes. 

Wat is codependentie nou echt? 

Codependentie is geen officiële diagnose, maar het is verdomd echt. Het ontstaat vaak in je jeugd. Misschien was er onveiligheid, emotionele verwaarlozing of moest je als kind al zorgen voor de gevoelens van je ouders. Je leerde: “Als ik lief, behulpzaam en niet lastig ben, krijg ik misschien liefde.” 

En voilà: als volwassene trek je relaties aan waarin jij degene bent die redt, draagt of pleast. Je voelt je verantwoordelijk voor het geluk van de ander — partner, collega, vriend(in), kind — en ondertussen verlies je jezelf compleet uit het oog. 

Typische signalen van codependentie 

• Je voelt je schuldig als je 'nee' zegt. 
• Je voelt je onrustig of waardeloos als de ander afstandelijk is. 
• Je stelt je grenzen pas als je al overprikkeld of op ontploffen staat. 
• Je voelt je verantwoordelijk voor het gedrag of de emoties van de ander. 
• Je geeft meer dan je ontvangt en noemt dat "gewoon wie ik ben". 

Au. En herkenbaar? Geen oordeel, wél een spiegel. 

Waarom het je belemmert 

Codependentie put je uit. Je blijft hangen in relaties en situaties waarin je eigenlijk niet gelukkig bent. Je durft niet te kiezen voor jezelf, bang om egoïstisch gevonden te worden. Maar weet je wat écht egoïstisch is? Niet voor jezelf zorgen en dan verwachten dat een ander dat voor je doet. 

Hoe je eruit komt? 

Niet door nóg meer te geven. En ook niet door rigoureus de boel af te kappen en te roepen: “Ik hoef niemand meer!” 

De weg eruit begint met radicale eerlijkheid naar jezelf. Jezelf leren kennen los van de ander. Je grenzen voelen -en bewaken. Je behoefte aan controle loslaten. En leren dat je waardevol bent, ook als je niets ‘doet’ voor een ander. 

Dat is geen knop die je omzet. Het is een proces. En ja, dat is ongemakkelijk. Maar als je bereid bent te kijken, te voelen, en het patroon te doorbreken, kun je zélf weer achter het stuur gaan zitten. Geen bijrijder meer in je eigen leven.